सोचको उचाइ: अर्थपूर्ण जीवनका ७ सूत्र

हामी को हौं भन्ने कुराको सबैभन्दा ठूलो परिचायक हाम्रो सोच हो। हामी कस्तो कुरामा आफ्नो समय र ऊर्जा खर्च गर्छौं, त्यसले हाम्रो व्यक्तित्वको गहिराइ नाप्छ। भनिन्छ:

• महान सोच भएका मानिसहरु ज्ञान-विज्ञान र विचारका कुरा गर्छन्।

• मध्यम सोच भएका मानिसहरु घटना र विषयवस्तुका कुरा गर्छन्।

• र, निम्न सोच भएका मानिसहरु अरू मानिसका कुरा गर्छन्।

एक पटक आफैँलाई सोधौं, "हामी आफ्नो अधिकांश समय कुन स्तरको कुराकानीमा बिताउँछौं?" यदि हामी साँच्चै एक अर्थपूर्ण र उन्नत जीवन जिउन चाहन्छौं भने, हामीले आफ्नो सोचको स्तरलाई माथि उठाउनैपर्छ। यहाँ जीवनलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्न र सकारात्मक बाटोमा हिँड्न मद्दत गर्ने सात शाश्वत सूत्रहरू प्रस्तुत गरिएको छ:

१. सत्यको विजय ढिलो हुन्छ, तर निश्चित हुन्छ

सत्य सुरुमा तीतो लाग्न सक्छ र यसको बाटो अक्सर एक्लो हुन्छ। असत्य र भ्रमको कोलाहलमा सत्यको आवाज दबिएको जस्तो लाग्न सक्छ। तर, हामीले यो कहिल्यै बिर्सनु हुँदैन कि अन्तिम विजय सधैं सत्यको नै हुन्छ। यसका लागि धैर्य र अटुट विश्वास चाहिन्छ। जो व्यक्ति सत्यको मार्गमा अडिग रहन्छ, उसलाई क्षणिक कठिनाइले हल्लाउन सक्दैन।

२. जीवन एक संघर्ष हो, उत्सव पनि

जीवनलाई केवल एउटा संघर्षको रूपमा हेर्दा यो बोझिलो लाग्न सक्छ। तर यथार्थमा, संघर्ष नै प्रगतिको अर्को नाम हो। जसरी सुन आगोमा खारिएर चम्किन्छ, त्यसरी नै मानिस संघर्षको आगोमा खारिएर बलियो र परिपक्व बन्छ। हरेक चुनौतीले हामीलाई केही नयाँ सिकाउँछ। तसर्थ, संघर्षलाई समस्या होइन, सिक्ने अवसरको रूपमा स्वीकार गरौं।

३. दिएर कहिल्यै रित्तिदैन

प्रकृति र जीवनको नियम नै दिनेमा आधारित छ। सूर्यले प्रकाश दिन्छ, नदीले पानी दिन्छ, र रुखले फल दिन्छ—दिएर तिनीहरू कहिल्यै रित्तिदैनन्, बरु उनीहरूको महत्त्व अझ बढ्छ। त्यसैगरी, जब हामी कसैलाई ज्ञान, प्रेम, सहयोग वा समय दिन्छौं, हामीभित्र रित्तोपना होइन, बरु एक प्रकारको अपार सन्तुष्टि र पूर्णता भरिन्छ। नदिएर सङ्ग्रह गर्ने प्रवृत्तिले मनलाई साँघुरो बनाउँछ, तर दिएर बाँड्ने भावनाले हृदयलाई विशाल बनाउँछ।

४. उपकार कहिल्यै खेर जाँदैन

तपाईंले निस्वार्थ भावले गर्नुभएको सानोभन्दा सानो सहयोग वा उपकार पनि कहिल्यै व्यर्थ जाँदैन। त्यसको फल तुरुन्तै नदेखिन सक्छ, तर सही समयमा त्यो कुनै न कुनै रूपमा तपाईंसम्म फिर्ता आइपुग्छ। यो प्रकृतिको कर्मको सिद्धान्त हो। अरूको भलो सोच्नु र गर्नु भनेको अप्रत्यक्ष रूपमा आफ्नै लागि सकारात्मक ऊर्जा सञ्चय गर्नु हो।

५. मिलेर बाँच्नु नै वास्तविक जीवन हो

मानिस एक सामाजिक प्राणी हो। एक्लै र अलग भएर हामीले पूर्ण जीवनको अनुभव गर्न सक्दैनौं। एक-अर्काको सुख-दुःखमा साथ दिनु, सहकार्य गर्नु, र भाइचाराको भावना राख्नु नै मानवीयता हो। जब हामी 'म' बाट माथि उठेर 'हामी' को भावनाले सोच्न थाल्छौं, तब मात्र समाज र राष्ट्र बलियो हुन्छ। मिलेर बाँच्नु एक आवश्यकता मात्र होइन, यो त जीवन जिउने सर्वोत्तम कला हो।

६. साँचो धर्म: मन्दिरमा होइन, मनमा हुन्छ

धर्म कमाउन वा ईश्वरलाई खुसी पार्न ठूला-ठूला मन्दिरमा दियो बाल्नु वा महँगो भेटी चढाउनु आवश्यक छैन। साँचो धर्म त मानवताको सेवामा छ। यदि तपाईं कुनै गरिब वा दुःखीको झुपडीमा आशाको दियो बाल्न सक्नुहुन्छ भने, त्यो हजारौं मन्दिरमा बालेको दियोभन्दा श्रेष्ठ हुन्छ। करुणा र सेवाभाव बिनाको कर्मकाण्ड खोक्रो हुन्छ। ईश्वर मन्दिरको मूर्तिमा होइन, हरेक प्राणीको हृदयमा बास गर्नुहुन्छ।

७. सोचको स्तर नै जीवनको स्तर हो

अन्त्यमा, हाम्रो जीवनको गुणस्तर हाम्रो सोचको गुणस्तरमा निर्भर गर्दछ। आउनुहोस्, अरूको कुरा काटेर, आलोचना गरेर वा व्यर्थका विषयवस्तुमा अल्झिएर आफ्नो अमूल्य समय खेर नफालौं। बरु, ज्ञान, विज्ञान, दर्शन र मानवताका कुरा गरौं। आफ्नो सोचलाई यति उचाइमा पुऱ्याऔं कि सानातिना कुराहरूले हामीलाई प्रभावित नै नगरून्। जब सोच महान हुन्छ, तब कर्म स्वतः महान बन्छ, र जीवन आफैँमा एक उत्सव बन्छ।