खुशीको रहस्य: बाहिर होइन, भित्र खोजौं

हामी सबैको जीवनको अन्तिम लक्ष्य के हो? सायद, अधिकांशको जवाफ हुन्छ—खुशी जीवन जिउनु। तर यो खुशी के हो? हामी यसलाई कहाँ खोजिरहेका छौं? भौतिक वस्तु, पद, प्रतिष्ठा, वा धनसम्पत्तिमा? हामी अक्सर बाहिरी संसारमा खुशी खोज्दा-खोज्दै यति हराउँछौं कि हामीले यो बिर्सन्छौं कि खुशी बाहिर होइन, हाम्रो आफ्नै भित्र छ।

जीवनको प्रवाहलाई स्वीकार्ने कला

सर्वप्रथम, हामीले यो यथार्थलाई बुझ्नुपर्छ कि जीवनका धेरै पक्षहरू हाम्रो नियन्त्रणभन्दा बाहिर छन्। हामी हरेक घटनालाई निर्देशित गर्न सक्दैनौं, तर हामी आफ्नो प्रतिक्रियालाई अवश्य निर्देशित गर्न सक्छौं। जीवनको प्रवाहलाई स्वीकार्नु भनेको निष्क्रिय भएर बस्नु वा हार मान्नु होइन। यो त अनावश्यक संघर्ष र तनावबाट मुक्त भई, आफ्नो ऊर्जालाई सही ठाउँमा लगाउने एउटा विवेकपूर्ण छनोट हो। जब हामी जे कुरा बदल्न सक्दैनौं, त्यसलाई स्वीकार्न सिक्छौं, तब मात्र हामी आफ्नो शक्तिलाई रचनात्मक र अर्थपूर्ण काममा लगाउन सक्छौं।

कुनै अप्रिय घटना घट्दैमा निराश हुनुको सट्टा, त्यसलाई जीवनको एक हिस्साको रूपमा स्वीकार गरी अघि बढ्नु नै बुद्धिमानी हो। आफूलाई रचनात्मक कार्यमा व्यस्त राख्नुहोस्, किनकि निष्क्रियताले मनमा नकारात्मकता जन्माउँछ र हामीलाई गलत बाटोतर्फ डोऱ्याउन सक्छ।

साँचो खुशी के हो? शर्तहरूबाट मुक्त एक मानसिक अवस्था

खुशी हाम्रो शरीरको आरामदायक अनुभूति र मनको एक विशेष अवस्था बाहेक केही होइन। तर आजको आधुनिक जीवनमा हामीले खुशीलाई शर्तहरूमा बाँधिदिएका छौं। "यदि मैले त्यो पाएँ भने म खुशी हुनेछु," "यदि यस्तो भयो भने म खुशी हुनेछु।"

जब खुशी कुनै शर्त वा बाहिरी वस्तुमा निर्भर हुन्छ, तब त्यसको प्राप्ति अनिश्चित हुन्छ। तपाईंले त्यो शर्त पूरा हुन वा त्यो वस्तु प्राप्त हुनका लागि पर्खनुपर्छ। तर खुशी हाम्रो जीवनको आधारभूत आवश्यकता हो, यसका लागि किन पर्खने? खुशी एक छनोट हो, जुन आज, यही क्षणबाट सुरु हुन्छ। यो unconditional (शर्तरहित) हुनुपर्छ।

धन र खुशीको यथार्थ: के धनले खुशी किन्न सक्छ?

हाम्रो समाजमा एउटा गहिरो मान्यता छ: यदि तपाईंसँग पर्याप्त धन छ भने, तपाईं खुशी हुनुहुन्छ। तर के यो सत्य हो? यो प्रश्नको उत्तर सोचेभन्दा धेरै जटिल छ। निःसन्देह, आधारभूत आवश्यकताहरू पूरा गर्न र एक सुरक्षित जीवन जिउनका लागि धन अनिवार्य छ। गरिबी र आर्थिक असुरक्षा निश्चित रूपमा दुःख र तनावको प्रमुख कारण हुन्।

तर, अनुसन्धान र जीवनका अनुभवहरूले देखाउँछन् कि एक निश्चित विन्दु (threshold) पछि, थप धनले खुशीमा खासै वृद्धि गर्दैन। जब आधारभूत आवश्यकताहरू पूरा हुन्छन्, तब खुशीको स्रोत पैसाभन्दा पर, जस्तै—मानवीय सम्बन्ध, स्वास्थ्य, व्यक्तिगत विकास, र जीवनको उद्देश्यमा सर्न थाल्छ। समस्या धन आफैँमा होइन, तर धनको अन्धो खोजीमा छ। यो खोजीमा हामी अक्सर ती चीजहरूलाई बलिदान दिन्छौं जुन वास्तवमा खुशीका लागि अपरिहार्य छन्—जस्तै परिवारसँगको समय, मानसिक शान्ति, र स्वास्थ्य।

वास्तवमा, आवश्यकताभन्दा बढी धन आफैँमा दुःखको स्रोत पनि बन्न सक्छ। यसले गुमाउने डर, सामाजिक एक्लोपना, र सम्बन्धमा अविश्वास जस्ता नयाँ तनावहरू जन्माउन सक्छ। करोडपति वा अर्बपति हुनुले खुशीको ग्यारेन्टी दिँदैन। धनले खुशीसँग अप्रत्यक्ष सम्बन्ध राख्छ—यसले समस्या समाधान गर्ने साधन र अवसरहरू प्रदान गर्न सक्छ, तर यसले भित्री सन्तुष्टि वा मानसिक शान्ति किन्न सक्दैन। त्यो त आफैँभित्र खोज्नुपर्छ।

खुशीको वास्तविक स्रोत: तपाईं स्वयं

ईश्वरले हामी प्रत्येकलाई खुशी जीवन जिउनका लागि चाहिने सबै कुरा दिनुभएको छ। आवश्यकता छ त केवल आफ्नो भित्र हेर्ने। यदि तपाईं दुःखी हुनुहुन्छ भने, त्यो तपाईंको आफ्नै अव्यवस्थित सोच र कर्मको परिणाम हो।

हामी यो पृथ्वीमा केही वर्षका लागि पाहुना हौं, मालिक होइनौं। यो सारा सृष्टि र संसारको मालिक ईश्वर हुनुहुन्छ। त्यसैले, मालिक जस्तो होइन, एक कृतज्ञ पाहुना जस्तो जीवन जिउनुहोस्। जो-कोही र जहाँ भए पनि, मुस्कुराउनुहोस् र संसारलाई भाइचाराको दृष्टिले हेर्नुहोस्। तपाईंसँग जे छ, त्यो अमूल्य छ, त्यसलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्। भोलिको प्रतीक्षामा आजको आनन्द नगुमाउनुहोस्।

अन्त्यमा, यो कुरालाई हृदयमा सधैं जीवित राख्नुहोस्: तपाईं त्यो होइन जो तपाईंसँग छ, तपाईं त्यो हो जो तपाईं हुनुहुन्छ। तपाईंको पहिचान तपाईंको सम्पत्ति, पद वा बाहिरी उपलब्धिहरूले होइन, बरु तपाईंको चरित्र, करुणा र विवेकले निर्माण हुन्छ। आफूसँग भएको शक्ति र स्रोतलाई अरूको जीवनमा अँध्यारो छर्न होइन, आशाको दियो बाल्न प्रयोग गर्नुहोस्। किनकि साँचो खुशी बाहिरी संसारबाट जम्मा गर्ने कुरा होइन; यो त आफ्नै भित्रबाट फूल्ने फूल हो। यसलाई फुलाउने कला सिकौं र यसको सुगन्धले संसारलाई नै सुगन्धित बनाऔं।

Comments

Popular posts from this blog

The Digital Bulletin Board: Transforming Internal Communication in the Modern Workplace

लोकतन्त्रको मर्म र नेपालको अभ्यास: किन आवश्यक छ प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी?

आध्यात्मिक यात्रा: इच्छा र भयभन्दा परको जीवन